Nieodkryte perełki Polski - miejsca poza utartym szlakiem

Większość turystów odwiedzających Mazury koncentruje się na rejonie Wielkich Jezior. Tymczasem nieco na północ leży Warmia - kraina o bogatej historii i kulturze, którą warto odkryć.

Święta Lipka to niewielka miejscowość z imponującym barokowym sanktuarium maryjnym, nazywanym "Częstochową Północy". Główną atrakcją są tu słynne organy z ruchomymi figurkami, na których koncerty odbywają się kilka razy dziennie. To jednak tylko początek - okoliczne tereny kryją wiele skarbów:

• Reszel - malownicze miasteczko z zachowanym średniowiecznym układem urbanistycznym, gotyckim zamkiem i klimatycznymi kawiarniami
• Jeziorany - urokliwe miasteczko z zachowanymi fragmentami murów obronnych i średniowiecznym kościołem
• Stoczek Klasztorny - miejsce internowania kardynała Stefana Wyszyńskiego

Cała okolica usiana jest malowniczymi jeziorami, które w przeciwieństwie do tych z rejonu Mikołajek, nie są oblegane przez turystów. Można tu wypożyczyć kajak i cieszyć się spokojem na wodzie.

Kanał Elbląski to cud XIX-wiecznej inżynierii, jedyny na świecie wciąż działający system, gdzie statki pokonują różnicę poziomów, "płynąc po trawie" na specjalnych platformach na szynach. Choć sam kanał jest dość znaną atrakcją, to okolice pozostają nieodkryte przez masową turystykę.

Warto odwiedzić:

• Buczyniec - stąd można obserwować pochylnie kanału w akcji
• Małdyty - niewielka miejscowość z interesującym kościołem neogotyckim
• Jezioro Druzno - płytki rezerwat przyrody, raj dla ornitologów
• Pasłęk - miasteczko założone przez holenderskich menonitów, z zachowanymi murami obronnymi

Najlepszym sposobem na zwiedzanie tej okolicy jest rejs statkiem po kanale (od maja do września) połączony z wycieczkami rowerowymi po okolicznych szlakach.

Roztocze, położone na pograniczu Polski i Ukrainy, to jeden z najbardziej malowniczych i wciąż stosunkowo mało znanych regionów Polski. Jego wizytówką są tzw. "szumy" - naturalne progi skalne na rzekach, tworzące małe wodospady i kaskady.

Szlak Szumów (znany też jako Szlak Szumów nad Tanwią) to urokliwa trasa turystyczna prowadząca wzdłuż rzeki Tanew i Jeleń, pozwalająca podziwiać liczne progi skalne. Trasa o długości około 17 km prowadzi z Suśca do Rebizantów przez najpiękniejsze zakątki Roztoczańskiego Parku Narodowego.

W okolicy warto też odwiedzić:

• Rezerwat Nad Tanwią - tutaj znajdują się najpiękniejsze szumy
• Susiec - wieś letniskowa z rozwiniętą bazą noclegową i gastronomiczną
• Górecko Kościelne - malownicza miejscowość z drewnianym kościołem z XVII wieku i słynną aleją pomnikowych dębów
• Zwierzyniec - urokliwe miasteczko z barokowym kościołem "na wodzie" i browarem produkującym lokalne piwo

Najlepszą porą na odwiedzenie Szlaku Szumów jest wiosna (kwiecień-maj), gdy rzeki są pełne wody, lub kolorowa jesień (październik).

Szczebrzeszyn, znany z wiersza Jana Brzechwy o chrząszczu, to urokliwe miasteczko na skraju Roztocza, które zachowało swój wielokulturowy charakter. To doskonała baza wypadowa do zwiedzania zachodniej części regionu.

Warto zobaczyć:

• Synagogę i cmentarz żydowski w Szczebrzeszynie - świadectwa bogatej kultury żydowskiej
• Pomnik chrząszcza - oczywiście nie może go zabraknąć!
• Krasnobrodzki Park Krajobrazowy - z malowniczymi wąwozami lessowymi
• Guciów - urokliwa wieś z skansenem i zagrodą sitarską
• Wąwozy lessowe w okolicach Kawęczynka - głębokie wąwozy wyżłobione w miękkiej skale lessowej

Region najlepiej zwiedzać na rowerze - jest tu wiele dobrze oznakowanych szlaków rowerowych prowadzących przez najpiękniejsze zakątki Roztocza.

Podczas gdy większość turystów kieruje się do Bieszczad, sąsiedni Beskid Niski i Pogórze Bukowskie pozostają w cieniu. To prawdziwa gratka dla poszukiwaczy autentycznych miejsc - kraina łemkowskich cerkwi, zapomnianych wsi i dzikiej przyrody.

W dolinie rzek Osława i Wisłok odkryjesz:

• Komańcza - wieś znana z internowania kardynała Wyszyńskiego, z piękną drewnianą cerkwią
• Jaśliska - dawne miasteczko z zachowanym układem urbanistycznym, miejsce kręcenia filmu "Wino truskawkowe"
• Dukla - miasteczko z pałacem Mniszchów i klasztorem bernardynów
• Rezerwat Przełom Jasiołki - malowniczy przełom rzeki w skałach
• Wieża widokowa na Koziach Żebrach - nowa atrakcja oferująca panoramiczny widok na Beskid Niski

Region najlepiej zwiedzać własnym samochodem, choć dla bardziej aktywnych polecamy także szlaki rowerowe i piesze. Jest to idealne miejsce dla tych, którzy szukają spokoju, pięknych krajobrazów i autentycznej atmosfery.

Niedaleko popularnego Krakowa i Zakopanego kryje się prawdziwa perełka - Jezioro Rożnowskie i otaczające je malownicze Pogórze Rożnowskie. W porównaniu z zatłoczonymi górskimi kurortami, ten region oferuje spokój i wiele ciekawych atrakcji.

Najciekawsze miejsca:

• Zamek w Rożnowie - ruiny średniowiecznej fortecy na wzgórzu nad jeziorem
• Tropie - wieś z romańskim kościołem św. Świerada z XI wieku
• Wyspa Grodzisko - półwysep na jeziorze z ruinami zamku "Grodzisko"
• Czchów - miasteczko z zachowanym średniowiecznym układem urbanistycznym i basztą zamkową
• Kamionna - wieża widokowa na szczycie Kamionnej (802 m n.p.m.) z panoramicznym widokiem

Region oferuje możliwości uprawiania sportów wodnych na jeziorze, wędrówek pieszych po okolicznych wzgórzach oraz wycieczek rowerowych. Najlepszą porą na odwiedziny jest lato lub wczesna jesień.

Drawieński Park Narodowy to jeden z najmniej znanych parków narodowych w Polsce, a jednocześnie prawdziwy raj dla miłośników dzikiej przyrody, kajakarzy i wędkarzy. Park chroni dziki fragment doliny rzeki Drawy i otaczające ją lasy.

Najciekawsze atrakcje:

• Spływ kajakowy Drawą - jeden z najpiękniejszych szlaków kajakowych w Polsce
• Głodne Jeziorka - unikalne jeziorka dystroficzne o ciemnym kolorze wody
• Pustelnia - pozostałości dawnej osady młyńskiej pośród dzikiej przyrody
• Elektrownia wodna w Borowie - zabytkowa elektrownia z 1916 roku
• Stary Młyn w Drawnie - zabytkowy młyn wodny przekształcony w restaurację

Najlepszą porą na wizytę jest lato, gdy można korzystać z uroków spływów kajakowych, lub kolorowa jesień. Ze względu na oddalenie od większych miejscowości, warto zaplanować dłuższy pobyt w regionie.

Dolina Dolnej Odry to unikatowy obszar mokradeł, rozlewisk i łąk zalewowych, które tworzą Park Krajobrazowy Doliny Dolnej Odry. Jest to raj dla ptaków wodnych i wędrownych, a także miejsce pełne historii i kultury.

Warto zobaczyć:

• Międzyodrze - labirynt kanałów, starorzeczy i rozlewisk między dwiema odnogami Odry
• Cedynia - miasteczko związane z pierwszą zapisaną bitwą w historii Polski (972 r.)
• Wieża widokowa w Cedyni - z panoramą na dolinę Odry
• Moryń - średniowieczne miasteczko z zachowanymi murami obronnymi
• Chojna - miasto z imponującym gotyckim kościołem Mariackim

Najlepszym sposobem na zwiedzanie tego obszaru jest rower - wzdłuż Odry biegnie międzynarodowa trasa rowerowa Odra-Nysa. Dla miłośników przyrody polecamy też wyprawy kajakowe i obserwacje ptaków w Parku Krajobrazowym.

Niedaleko Warszawy i Łodzi leży region o wyjątkowo bogatej kulturze ludowej - Ziemia Łowicka. To kraina słynnych pasiaków łowickich, wycinanek i tradycyjnej architektury. Choć niektóre miejsca są znane, całościowo region wciąż pozostaje poza głównym nurtem turystycznym.

Najciekawsze miejsca:

• Łowicz - historyczne miasto z bazyliką, muzeum i zabytkowymi kamienicami
• Maurzyce - skansen wsi łowickiej z tradycyjnymi chałupami
• Nieborów - pałac Radziwiłłów z pięknym ogrodem
• Arkadia - romantyczny park z pawilonami i sztucznymi ruinami
• Boże Ciało w Łowiczu - barwna procesja w strojach ludowych (dla odwiedzających w tym terminie)

Region jest łatwo dostępny zarówno samochodem, jak i pociągiem z Warszawy czy Łodzi. Najlepszy czas na odwiedziny to późna wiosna i lato, szczególnie podczas lokalnych festiwali i jarmarków.

Pilica, jednen z największych dopływów Wisły, tworzy malowniczą dolinę, która jest idealnym miejscem na jednodniowe wycieczki lub weekendowe wypady z Warszawy czy Łodzi. Region oferuje zarówno atrakcje przyrodnicze, jak i historyczne.

Warto odwiedzić:

• Spała - dawna carska rezydencja z pięknym parkiem i Ośrodkiem Przygotowań Olimpijskich
• Rezerwat Niebieskie Źródła - unikalne źródła krasowe o błękitnym zabarwieniu
• Inowłódz - miejscowość z romańskim kościołem św. Idziego i ruinami zamku Kazimierza Wielkiego
• Tomaszów Mazowiecki - Groty Nagórzyckie (podziemna trasa turystyczna)
• Sulejowski Zalew - miejsce odpoczynku i sportów wodnych

Dolina Pilicy to również raj dla kajakarzy - rzeka oferuje łagodny nurt i malownicze krajobrazy. Wzdłuż Pilicy powstaje też coraz więcej ścieżek rowerowych, co czyni ją idealnym miejscem na aktywny wypoczynek.